त्यहाँ केही सम्भावित कारणहरू छन् किन केही व्यक्तिहरूले स्पष्ट वा आपत्तिजनक सामग्रीको साथ संगीत सुन्न पर्ने हुन सक्छन् :
नवीनता र विद्रोह :
केही श्रोताहरूका लागि, विशेषगरी युवा श्रोताहरूका लागि, अश्लील वा उत्तेजक गीतहरूसंग संगीत सुन्नुलाई सामाजिक मान्यताहरू र अभिभावक/अधिकार व्यक्तित्वहरू विरुद्ध विद्रोह गर्ने तरिकाको रूपमा देख्न सकिन्छ । झट्का र त्यस्ता सामग्रीको वर्जित प्रकृति अपिलको अंश हुन सक्छ।
भावना/अनुभवको अभिव्यक्ति :
केही कलाकारहरूले भावनाहरू, व्यक्तिगत संघर्षहरू, वा सीमान्तकृत अनुभवहरूलाई प्रामाणिक रूपमा व्यक्त गर्न स्पष्ट भाषा वा विषयवस्तुहरू प्रयोग गर्न सक्छन्। गीतको प्रत्यक्षताले श्रोताहरूलाई समान चुनौतीहरू पार गर्दै प्रतिध्वनित गर्न सक्छ।
कलात्मक इजाजतपत्र :
केही कलाकारहरूले कलात्मक अभिव्यक्तिको रूपमा अपमानजनक वा आपत्तिजनक सामग्री प्रयोग गरेर, सामाजिक सीमाहरूलाई चुनौती दिने वा तिनीहरूका गीतहरूमार्फत राजनीतिक/सामाजिक टिप्पणी गर्ने रूपमा हेर्छन् ।
मनोरञ्जन र पलायनवाद :
श्रोताहरूको एक उपसमूहको लागि, संगीतको उत्तेजक प्रकृति मनोरञ्जनात्मक हुन सक्छ र दैनिक जीवनबाट पलायनवादको रूप हुन सक्छ, आवश्यक रूपमा सामग्रीलाई समर्थन गरी वा नगरी । सांस्कृतिक/उपसंस्कृति मानदण्डहरू: निश्चित संगीत विधा वा उपसंस्कृतिहरूमा, स्पष्ट भाषाको प्रयोगलाई सांस्कृतिक पहिचान र कलात्मक शैलीको अंशको रूपमा सामान्यीकृत र स्वीकार गर्न सकिन्छ।
अन्ततः, व्यक्तिहरूले यस प्रकारको सामग्रीसँग संलग्न हुने कारणहरू व्यक्तिगत पृष्ठभूमि, प्राथमिकताहरू र परिप्रेक्ष्यहरूमा आधारित व्यापक रूपमा भिन्न हुन सक्छन्। प्रेरणाको थप सूक्ष्म समझले सन्दर्भ प्रदान गर्न मद्दत गर्न सक्छ, भलै केही व्यक्ति कलात्मक छनौटहरूसँग व्यक्तिगत रूपमा असहमत हुन सक्छन् ।
हाम्रै छिमेकी मुलुक भारतमा , कुन लोकप्रिय हिन्दी गीतहरूमा अश्लील गीतहरू छन्, तर मानिसहरूले बुझ्दैनन् ? भारत जस्तो खुला सेक्सबाट वञ्चित देशमा, बलिउड गीतहरूको रूपमा अश्लील गीतहरूले तिनीहरूलाई युवाहरूमा प्रख्यात बनाएको हुन सक्दछ ।
एउटा जमाना थियो जब गीतको शब्दलाई कविताको देवत्वसँग तुलना गरिन्थ्यो तर गीतमा बढ्दो अभद्रता र युवाहरूले मन पराउनु गम्भीर चिन्ताको विषय हो किनकि राष्ट्रको आकार दिने बलिउड , कलिवुड र हाम्रा संस्कृति मूल्य मन्यतानै हुन् नै हो !
हालै केहि हप्तामा “बिहे अघि दिन्न म बरीलै बरी लै, बालेन जस्तो केटो पाए पोइल गइ दिन्थे , विस्तारले पोल्यो ...., आदि जस्ता यस वर्षका तीज गीत सार्बजनिक भै विवादमा आए I कतिले माफी मागे कति प्रतिबन्धित भए I
हरि गिरी बिमर्शीको आधिकारिक YouTube च्यानलमा मात्रै सञ्चिता बोलाखे र रमेश विश्वकर्माको फिचरिङ हरि गिरी विमर्शी र शान्तिश्री परियारको नयाँ नेपाली गीत बिस्तरा ले पोल्यो प्रस्तुत गर्दै ,
“फोन मै माग्ने पप्पी कस्तो सारै नट्टि (Naughty) , के भो माया के भो माया के भो .....
मनले केके सोच्यो सिरानीले घोच्यो ,
काले के के बोल्यो बोल्यो , विस्तराले घोच्यो
काले केके बोल्यो बोल्यो , विस्तराले घोच्यो
के के बोल्यो बोल्यो , विस्तराले पोल्यो
पछि त उमेर गइ हाल्छ , बैशमा यति त भै हाल्छ
मध्य रातमा एक्लै उनका कुरा बेग्लै , के भो माया के भो ....., के भो माया के भो
मलाई उथल पुथल भयो ,
काले के के बोल्यो बोल्यो विस्तारले पोल्यो
छुट्टै कुरा माग्ने सिरिंग सिरिंग पार्ने , के भो माया के भो, के भो माया के भो......
सोझो जस्तो बन्ने, भेटम भेटम भन्ने ,
तिम्रो नी चाहना विशाल छ , मेरो नी गाथा उस्तै छ
हल्का हास्न पर्छ , माया मात्र गर्छ , के भो माया के भो, के भो माया के भो,........
आउकी क्यारे अरे , म त छक्क परे
......
ओह बेबी बेबी चुप लाग जे हुनु भै गो
अस्तिसम्मको हो र ? तारिफ मात्र हो र
जुनतारा नै झर्ने , तहस नहस पार्ने
केहि दसक अगाडि “शिवजी यस पालि त पोईलो जान पाम” भन्ने गीत यसको अगाडि सान्दर्भिक नभएको ,वा त्यस पछि यस्ता गीतको बाढी नै भएको भन्न सकिने स्थिति छ I
हामी भगवान शिव र देवी पार्वतीको कथा सम्झन सक्छौ । हाम्रा पूर्वजले कसरी शिवले आफ्नो मायालु गुमाएपछि सारा संसारलाई हल्लाउनुभयो। उनी निराश भए र फेरि कहिल्यै विवाह नगर्ने निर्णय गरे र तपस्यामा गए।
धेरै शताब्दी पछि, देवी पार्वतीको जन्म भयो । उनी भगवान शिवसँग विवाह गर्न समर्पित थिइन्। धेरै लामो समयसम्म, शिवले पार्वतीको स्नेहलाई ध्यान दिएनन् किनभने उनी अझै सतीको मृत्युबाट त्रस्त थिए।
शिवको ध्यान आकर्षित गर्न पार्वतीले धेरै वर्षसम्म हिमालयमा कठोर तपस्या गरिन्। केही पुराणका अनुसार देवी पार्वतीले १६ वर्ष तपस्या गरि घाँस र फलफूलमा बाँचेकी थिइन् । शिव अन्ततः पार्वतीको समर्पण र प्रेमलाई स्वीकार गरेर विवाह गर्न राजी भए ।
पार्वतीले आफ्नो प्रेम जित्ने गहिरो संकल्पको स्मरणमा महिलाहरूले हरतालिका तिज व्रत मनाउने गर्छन् हरतालिका तिज व्रत गर्ने महिलाहरूप्रति देवी पार्वती प्रसन्न हुने जनविश्वास छ । आज पनि धेरै विवाहित महिला र अविवाहित महिलाहरूले निर्जला व्रत अर्थात् निर्जला व्रत मनाउन थाल्छन्, जसलाई पानी नदिई पनि कठोर व्रत गरिन्छ ।
व्रतपछि हरेक घरमा भव्य भोज लाग्ने गर्छ । यस दिन महिलाहरूले हरियो लुगा लगाउँछन् र हरियाे चुरा लगाउँछन्। देवी पार्वतीलाई ताजा फलफूल र हरियो तरकारी चढाइन्छ। यस दिन भातको पाटोली, मिठाई र अन्य धेरै परिकार पकाइन्छ। घ्यूमा आधारित स्वादिष्ट खाना, मिठाई , फलफूल , दर खाने एक प्रमुख विशेषता हो ।
तिजको बारेमा अब एक रोचक तथ्य यो हो कि यो एक नेपाली चाड हो I यो प्रायः नेपाल र उत्तरी भारतीय राज्यहरू उत्तर प्रदेश, बिहार, राजस्थान, हरियाणा र पञ्जाबमा विभिन्न रूपहरूमा मनाइन्छ । काठमाडौंको पशुपतिनाथ मन्दिर र शिव मन्दिर र पंचमी मा भन्सार टेकु पचलीमा पनि शिव र पार्वतीको विशेष पूजा गरिन्छ ।
यसरी, यो चाड खाली नाच्ने र गाउने कुरासँग सम्बन्धित छैन। यसले धर्म, संस्कृति र परम्परालाई पनि आत्मसात् गरेको छ । नेपाली विवाहित महिलाहरू तिजमा माइत जसरी पनि जाने चलन छ। घरमा भएका पीर व्यथाहरू गीतमार्फत आफ्ना माइतीलाई सुनाउने, आफ्ना पुराना साथीहरूसँग गाउँदै नाच्दै रमाइलो गर्ने परम्परा छ । यसले माइतीसँगको सम्बन्ध सुमधुर हुने, घरका गुनासा सुनाउने मौका समेत दिन्छ। भेटघाट र नाचगानले एक वर्षको लागि महिलाहरूलाई ऊर्जा प्राप्त पनि हुने गर्दछ। यसका बहु आयामिक महत्वहरू छन् ।
छोरी र बुहारीहरु आफ्ना दु:खसुख व्यक्त गर्ने गीतहरू सामाजिक संजालबाट गाउँन थालिए पछि यसको धेरै सकारात्मक र नकारात्मक प्रतिक्रिया आउना थालेको छ । मनोरञ्जन गर्न फरक शैली अपनाउनु वा परिवेशको परिवर्तन सँगै गीतका विषयवस्तु फेरिनु सामान्य भए पनि यति बेला तिजका गीतहरूमा छाडा, दुईअर्थि शब्दहरूको व्यापक प्रयोग हुन थालेको अनुभूत सर्बसाधारण स्राेताले गर्न थालेका छन् ।
स्मरणीय छ ,नेपालमा यता केही वर्ष पहिले “के हुन्छ होला है बिहेको राती” भन्ने गीतमा पेटिकोट लगाएर नाचेको भिडियो सार्वजनिक भयो। त्यो गीत जति भद्दा भए पनि समाज पचाउन बाध्य भयो। गायिका र नाच्नेहरू पुरस्कृत नै भएको खबर सार्बजनिक भए ।
यस पटक “बिहे अघि त दिन्न बरिलै” भन्ने सम्मको गीत बनाइयो र नाम चलेकी गायिकाले गाइन र अर्की नाचिन। पछिल्ला वर्षका तिजका गीतमा हाम्राे मौलिकता हराउन थालेको छ । नेपाली समाजमा आधुनिकताको प्रभावले यस्ता गीतमा मौलिकताको अभाव बढिरहेकै बेला सरोकारवालाले भने अश्लील, विकृति र विसङ्गति रोक्न चासो देखाएका छन् ।
हिन्दु नारीहरुको मुख्य पर्वका रुपमा पहिचान बनाएको हरितालिका तिजका अवसरमा गाइने गीत समाज रुपान्तरणमा गुञ्जिनुपर्ने थियो तर, तिजका गीतमा मौलिकपन भेटाउन मुस्किल हुन थालेको गुनासो पनि त्यतिकै मात्रामा नागरिक स्तरबाट सुनिन्छ । विगतका वर्षमा तिजका समयमा उत्ताउला खालका तिजका गीतहरु नल्याइएको होइन ।
‘पोइल जान पाम’, ‘डिस्कोमा तिज’, ‘छोटो लुगा’, ‘देखियो जामा फाटेर’ ‘तिजमा दरको साटो रक्सी खाइन्छ’ जस्ता गीत पनि शब्द र ‘भिडियो’का कारण विवादमा परेका थियो। नेपाली टेलिभिजनका रजतपट संचालन गर्नेले त कुनै अमूक गीतको रचनाकारदेखि साबि सम्बन्धितलाई गर्मी भए कुलर, फ्यान र एसी चलाउने , त्यसले नभए बाल्टिनमा पानी ल्याएर आफ्नो शरीरमा खन्याउने, त्यसरी पनि नभए बिस्तरामा नै बाल्टिनको पानी खन्याउने वा कालेले के भनेको उनलाई भन्नु पर्ने करिब करिब यस्तै आशयको भनाई “बिस्तराले पोल्यो “ भन्ने गीतलाई दिएकोमा पछि यस्तै किसिमका सबै तिज गीत भनि सच्याएका छन् I
समग्रमा , तीज का गीतमा विगतको परम्परा धान्न सक्ने र आधुनिकतालाई समेत आत्मसात गर्ने नाममा अश्लील गीत कसलाई भन्ने नियमकिया निकाय पनि होला I समाज उलट पलट भएको प्रतिबिम्ब हो कि ? प्रत्येक गीतमा सुझाब र कमेन्ट र प्रतिबन्ध गर्ने हो कि ? दर्शक स्रोताले वास्तवमा के चाहन्छन् त्यो अनुसार हाम्रो संस्कृतिले त्यसो गर्न दिन्छ दिन्न सो समेत विचारणीय हुन पुगेको छ I
प्रतिकृया दिनुहोस