ओमानका विदेशमन्त्री सय्यद बद्र बिन हमाद बिन हमुद अल्बुसैदी आफ्ना नेपाली समकक्षी आरजु राणा देउबा को निमन्त्रणामा नेपालको दुईदिने औपचारिक भ्रमणमा २६ देखि २७ अगस्त २०२४ काठमाडौंमा आउँदैछन् ।
दुई परराष्ट्रमन्त्रीबीच द्विपक्षीय भेटवार्ता हुने र नेपाल–ओमान सम्बन्धलाई थप सुदृढ बनाउने विभिन्न विषयमा छलफल हुने नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ । भ्रमणका क्रममा अल्बुसैदीले राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल र प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग शिष्टाचार भेट गर्नेछन् ।
सरसरी हेर्दा ,नेपाल र ओमान बीच सन् १९७७ जनवरी २१ मा कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना भएको थियो । विगतमा दुवै पक्षबाट केही उच्चस्तरीय भ्रमणहरू भएका छन् । नेपालबाट सन् १९८६ मा स्वर्गीय राजा वीरेन्द्र र रानी ऐश्वर्या र २०१७ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा लगायत अन्य बिशिष्ठ व्यक्ति समेतले ओमानको भ्रमण गरेका थिए ।
नेपालका परराष्ट्र मन्त्रालय र ओमानको सल्तनतबीच द्विपक्षीय परामर्शको पहिलो बैठक केहि समय अगाडि ओमानको मस्कटमा सम्पन्न भएको थियो । नेपाली प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व परराष्ट्र सचिव र ओमानी प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व राजनीतिक मामिला उपसचिव ले गरेका थिए ।
भेटमा प्रतिनिधिमण्डलका नेताहरूले द्विपक्षीय सम्बन्धको समग्र समीक्षा गर्दै सन् १९७७ देखि नेपाल र ओमानबीचको उत्कृष्ट सम्बन्धमा सन्तोष व्यक्त गरेका थिए ।
उनीहरुबीच द्विपक्षीय सम्बन्धका बारेमा छलफल भएको र विशेषगरी उच्चस्तरीय भ्रमण आदानप्रदान, व्यापार, लगानी, आर्थिक सहयोग, कृषि, ऊर्जा, पर्यटन, श्रम तथा वैदेशिक रोजगार, संस्कृति, शिक्षा र प्रत्यक्ष हवाई सम्पर्कलगायत सबै क्षेत्रमा सहकार्य प्रवर्द्धन गर्ने सहमति भएको थियो ।
उनीहरुले पारस्परिक सहमति भएका क्षेत्रमा साझेदारीलाई थप अभिवृद्धि गर्ने र जनता–जनताबीचको संलग्नता प्रवद्र्धन गर्ने थप अवसर सिर्जना गर्नुका साथै पारस्परिक लाभका लागि आर्थिक अवसरहरू प्राप्त गर्न मिलेर काम गर्ने दृढ प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका थिए ।
सरसरी हेर्दा , नेपाली परराष्ट्र सचिव ले २१ हजारभन्दा बढी नेपालीलाई रोजगारी प्रदान गरेकोमा ओमान सरकारलाई धन्यवाद दिँदै “ओमन भिजन २०४०” रणनीतिलाई ध्यानमा राख्दै थप अवसर उपलब्ध गराउनेतर्फ जोड दिएका थिए । उनले आर्थिक, सांस्कृतिक र शैक्षिक क्षेत्रमा उपयुक्त सम्भावनाको खोजीमा जोड दिँदै निजी क्षेत्रलगायत सार्थक सहकार्यात्मक साझेदारी स्थापना गर्न प्रस्ताव गरेका थिए ।
उनले ओमानी पक्षलाई नेपालमा जलविद्युत्, पर्यटन क्षेत्र र हरित हाइड्रोजन क्षेत्रमा सहकार्य लगायतका क्षेत्रमा लगानीका अवसर खोज्न आग्रह गरिएको स्मरण हुन्छ ।
काठमाडौंमा ओमानको दूतावास स्थापना गर्ने विषयमा विचार गर्न समय समयमा आग्रह गरिएको समेत यहाँ उल्लेखनीय हुन्छ ।
नेपाली श्रमिकको सकारात्मक र मेहनती स्वभावको पनि प्रशंशा हुने गरेको छ ।
नेपाल-ओमान द्विपक्षीय परामर्श संयन्त्र २०१७ मा स्थापना भएको थियो र अर्को बैठक आपसी सुविधाजनक मितिमा काठमाडौंमा हुनेछ भनिएको थियो I
ओमानको विदेश मन्त्रीको यो भ्रमण ले नेपाल र ओमान बीचको द्विपक्षीय सम्बन्धलाई थप उचाइमा पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ किनभने देशले सरकार र जनताबीचको सम्बन्धलाई थप सुदृढ पार्ने विभिन्न क्षेत्रमा थप समझदारी पत्र (एमओयू) हुने सम्भावना रहेको कुरा नकार्न सकिन्न ।
नेपालको कुल गार्हस्थ उत्पादनको करिब ३० प्रतिशत विदेशमा बस्ने कामदारले पठाएको रेमिट्यान्सले अर्थतन्त्रलाई वैदेशिक रोजगारीमा धेरै निर्भर बनाउँछ। यसका तुलनात्मक लाभका तीन क्षेत्र छन्– जलविद्युत, पर्यटन र कृषि उत्पादन ।
दुई देशबीचको सम्बन्ध सधैं सौहार्दपूर्ण र मैत्रीपूर्ण रहेको छ। पारस्परिक विश्वास, सम्मान, समझदारी र सहयोग द्विपक्षीय सम्बन्धको बलियो आधार हो। मस्कटमा आवासीय दूतावास खोल्नु अघि, रियादमा रहेको नेपाली दूतावासलाई सल्तनतमा एकैसाथ मान्यता दिइएको थियो।
दुवै देश संयुक्त राष्ट्र संघ, असंलग्न आन्दोलन, ७७- समूह र अन्य धेरै अन्तर्राष्ट्रिय फोरमका सदस्य हुन्। अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति र सुरक्षा, सामूहिक प्रगति, समृद्धि र विश्व नागरिकको हितको प्रवर्द्धनका लागि यी फोरमहरूमा सँगै काम गर्दै आएका छन् र सक्रिय भूमिका पनि खेल्दै आएका छन्।
भ्रमणको आदानप्रदान दुवै देशका नेताहरूबीच समय-समयमा र विभिन्न तहमा हुने भ्रमण र अन्तरक्रियाले दुई देशबीचको सद्भावना र समझदारी बढाउन योगदान दिएको छ।
यसले दुबै देशका लागि धेरै वर्षदेखि खुसीसाथ कायम रहँदै आएको मित्रता र सम्बन्धको बन्धनलाई फराकिलो र गहिरो बनाउने ठूलो अवसर पनि प्रदान गर्दछ।
आर्थिक सम्बन्ध
दुवै देश प्रचुर मात्रामा प्राकृतिक स्रोतसाधनले सम्पन्न भएकाले लगानी, व्यापार, पर्यटन र मानव श्रोतको उपयोगका क्षेत्रमा दुई देशबीचको सहकार्यलाई थप प्रवर्द्धन गर्ने प्रचुर सम्भावना रहेको छ । नेपाल ओमानी नागरिकका लागि पर्यटन, व्यापार र लगानीका लागि गन्तव्य मुलुक बन्न सक्छ ।
नेपाल र ओमान दुवैले आफ्नो प्रतिस्पर्धात्मक शक्ति भएका क्षेत्रमा आर्थिक सम्बन्धलाई थप मजबुत बनाउनुपर्छ । वास्तवमा ओमानी नागरिकबाट नेपालमा लगानी छैन । तर, नेपालमा लगानीको अवसरका लागि नेपाल उनीहरुको रोजाइको गन्तव्य बन्न सक्छ ।
नेपालले सन् १९९० को दशकको सुरुदेखि नै उदार आर्थिक नीतिहरू अपनाएको छ। ती नीतिहरूलाई विश्वव्यापीकरण र क्षेत्रीयताको तीव्र गतिको सन्दर्भमा समयसापेक्ष परिमार्जनको खाँचो छ ।
नेपाल सरकारले मुलुकमा लगानीमैत्री वातावरण बनाउन र आर्थिक रुपान्तरणको गतिलाई तीव्रता दिनका लागि व्यवसाय र लगानीको वातावरणसँग सम्बन्धित विभिन्न नियम-कानूनमा समयसापेक्ष समायोजन गर्ने प्रक्रियामा छ । त्यसैले प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी नीति, कार्यविधि, कानुन र नियममा आवश्यक परिमार्जन गरिँदै छ ।
नेपालले मुख्यतया अर्गानिक कम्पाउण्ड, प्लेट सिट, फिलिम, पन्नी, प्लास्टिकको स्ट्रिप, मोटर कार र मोटर गाडीका पार्टपुर्जा आयात गर्छ । नेपालले मुख्यतया गलैंचा, ऊनको गाँठो वा जनावरको राम्रो कपाल निर्यात गर्यो।
दुवै देशको हितमा व्यापारिक सम्बन्धलाई सुदृढ गर्न आवश्यक छ । खोजी गरी पछ्याउने हो भने नेपाली चिया, यार्चागुम्बा, सिलाजित, तरकारी, मह, हस्तकला, गलैंचा, पस्मिना, ओमानमा निकासी गर्न सकिने र लाभदायक वस्तुहरू देखिन्छन् ।
प्रतिकृया दिनुहोस