भारतले ७६ औं गणतन्त्र दिवस मनाइरहेको छ । यो दिवस भारतका लागि केवल एउटा मितिमा सीमित छैन; यो लोकतन्त्र, स्वतन्त्रता, र भारतको समृद्ध सांस्कृतिक धरोहरको उत्सव हो। प्रत्येक वर्ष २६ जनवरीमा मनाइने भारतीय गणतन्त्र दिवसले हरेक भारतीयको मनमा विशेष स्थान राख्छ। यो दिन भारतको संविधान लागू भएको दिन हो र यसले देशको लोकतान्त्रिक संरचनाको परिभाषा र मूल्यहरूलाई चिनाउँछ।
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि
भारतीय गणतन्त्र दिवसको जरा स्वतन्त्रता संग्राममा पाउन सकिन्छ। ब्रिटिश साम्राज्यको शासनको विरुद्ध भारतीय जनताको संघर्ष र आत्मनिर्णयको अधिकार प्राप्त गर्नको लागि लडाइँ गरिएको थियो। स्वतन्त्रता आन्दोलनको क्रममा, भारतीय नेताहरूले केवल स्वतन्त्रता मात्र होइन, आफ्नो संविधानसहितको सार्वभौमसत्ता सम्पन्न राष्ट्रको माग गरे। डा. भी. आर. अंबेडकरको नेतृत्वमा संविधान सभा गठन भएको थियो र २६ जनवरी, १९५० मा भारतीय संविधान लागू भयो। यो दिन भारतको इतिहासको एक ऐतिहासिक मोड थियो, जसले भारतलाई पूर्णरूपमा स्वतन्त्र र गणराज्यको रूपमा स्थापना गर्यो।
भारतीय गणतन्त्र दिवसको महत्व
नेपालको छिमेकी मुलुक भारतमा, गणतन्त्र दिवस केवल एक छुट्टी मात्र होइन, यो न्याय, स्वतन्त्रता, समानता र भाइचारा जस्ता सिद्धान्तहरूको उत्सव हो। भारतीय संविधानले यी सिद्धान्तहरूलाई महत्वपूर्ण स्थान दिएको छ र यस दिनको उद्देश्य नागरिकहरूलाई प्रजातान्त्रिक आदर्शहरू कायम राख्न र राष्ट्रप्रति आफ्नो जिम्मेवारीको भावना जागरूक गर्न प्रेरित गर्नु हो।
गणतन्त्र दिवसको मुख्य आकर्षण भनेको नयाँ दिल्लीको राजपथमा आयोजना हुने भव्य परेड हो। यो परेड भारतको सैन्य शक्ति, सांस्कृतिक विविधता, र प्राविधिक प्रगति प्रदर्शन गर्दछ। परेडमा भारतीय सेनाका विभिन्न अंगहरूको प्रदर्शन, सांस्कृतिक झाँकी र विशेष अतिथिहरूको सहभागिता समेत हुन्छ।
यो दिनको उत्सव केवल दिल्लीसम्म सीमित छैन। भारतभरिका विद्यालयहरू, कलेजहरू र विभिन्न समुदायहरूले पनि विशेष कार्यक्रमहरूको आयोजना गरेर गणतन्त्र दिवस मनाउँछन्। यसले भारतका विविध क्षेत्रका नागरिकहरूलाई एकजुट गराउँछ र भ्रातृत्वको भावना बलियो बनाउँछ।
गणतन्त्र दिवस २०२५ का हाइलाइटहरू
गणतन्त्र दिवस २०२५ मा परेडको विषय "स्वर्णिम भारत - विरासत र विकास" राखिएको छ। यस वर्षको उत्सव विशेष कार्यक्रमहरू र विशिष्ट अतिथिहरूको सहभागितासाथ असाधारण हुने अपेक्षा गरिएको छ।
भारतको शक्ति यसको विविधतामा रहेको छ र गणतन्त्र दिवस यस विविधतामा एकताका उदाहरण प्रस्तुत गर्दछ। विभिन्न भाषिक, सांस्कृतिक र धार्मिक पृष्ठभूमिका मानिसहरू यस दिन एकजुट हुन्छन् र एकताको भावना बढाउँछन्।
गणतन्त्र दिवस अब केवल भारतको सीमामा मात्र सीमित छैन। विदेशमा रहेका भारतीयहरू पनि यो दिनका अवसरमा विशेष कार्यक्रमहरू आयोजना गरेर भारतको संस्कृति र मूल्यहरूको प्रदर्शन गर्छन्। यो दिन लोकतन्त्र र बहुलवादको प्रतीक बनेको छ।
सामाजिक मिडिया र गणतन्त्र दिवस
सामाजिक सञ्जालको युगमा गणतन्त्र दिवसको महत्त्वलाई सामाजिक मिडियामा समेत विशेष स्थान प्राप्त भएको छ। विभिन्न ह्यासट्यागहरू र भर्चुअल उत्सवले समुदायलाई एकजुट पार्छ र मानिसहरूलाई यस अवसरको महत्त्वमा आफ्ना विचार र उत्साह साझा गर्न प्रोत्साहित गर्छ।
भारतीय संविधान: तथ्य र जानकारी
भारतीय संविधान संसारको सबैभन्दा लामो लिखित संविधान हो, जसमा १,१७,३६९ शब्दहरू छन्। यो संविधान तयार गर्न चार वर्ष लागे र यसले भारतको कानूनी संरचना र शासनको आधार तयार गर्यो।
भारतीय संविधानले दुई महत्त्वपूर्ण सिद्धान्तलाई प्राथमिकता दिएको छ: न्याय र व्यवस्थापन। संविधानले देशको समग्र कानूनी र राजनीतिक संरचनाको मार्गदर्शन गर्दछ। यस दिनले न्याय र व्यवस्थाको महत्त्वलाई पनि जोड दिन्छ, जसले देशलाई स्थिरता र समृद्धिको मार्गमा डो-लत दिन्छ।
लोकतन्त्र र गणतन्त्र दिवस
गणतन्त्र दिवस केवल भारतको लागि मात्र होइन, यसले सम्पूर्ण विश्वलाई लोकतन्त्र र जनताको अधिकारको महत्व सम्झाउँछ। यो दिन भारतको लोकतान्त्रिक प्रक्रियामा विश्वास र सम्मानको प्रतीक बन्यो।
नेपाल र भारतको सम्बन्ध
नेपाल र भारतको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक सम्बन्ध अत्यन्त घनिष्ठ छ। भारत र नेपालबीचको सम्बन्ध केवल भौगोलिक र सांस्कृतिक सीमामा मात्रै छैन, वरन् यी दुई देशका बीचका आर्थिक, सामाजिक, र राजनैतिक सम्बन्धहरू पनि बलियो रहेका छन्।
भारतले नेपालसँग जलस्रोत, व्यापार, स्वास्थ्य, पूर्वाधार, शिक्षा, तालिम र अन्य विभिन्न क्षेत्रमा सहकार्य गर्दै आएको छ। यस सन्दर्भमा भारतले नेपाललाई ऊर्जा, व्यापार, र भौतिक पूर्वाधार विकासमा सहयोग पुर्याएको छ।
भारत र नेपालबीचका सीमा विवादका विषयहरू, जस्तै कालापानी, लिपुलेक र सुस्ता, को समाधानका लागि द्विपक्षीय वार्ताहरू जारी छन्। यद्यपि, द्विपक्षीय सहयोगका धेरै क्षेत्रहरू अझै प्रगाढ भइरहेका छन्।
नेपाल र भारतको साझेदारी
नेपाल र भारतका बीचको आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक साझेदारी दुवै देशको समृद्धिका लागि महत्त्वपूर्ण छ। भारतले नेपालसँग १०,००० मेगावाट बिद्युत खरिद गर्ने सम्झौतासमेत गरेको छ र नेपालका जलविद्युत परियोजनाहरूमा लगानी गर्ने योजना राखेको छ।
भारत र नेपालको साझा व्यापारिक सन्धिहरू, औद्योगिक ऐन र नयाँ व्यापार नीति नेपालका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण अवसरहरू सिर्जना गरिरहेका छन्। भारतको सहयोगमा नेपालले व्यापार, पूर्वाधार र ऊर्जा क्षेत्रमा नयाँ अवसरहरू प्राप्त गरेको छ।
निष्कर्ष
भारतको गणतन्त्र दिवस न केवल भारतको राष्ट्रियता र लोकतन्त्रको उत्सव हो, बरु यसले नेपाल र भारतका बीचको घनिष्ठ र सहकारी सम्बन्धलाई पनि दर्शाउँछ। यस दिनको उत्सवले दुवै देशका नागरिकहरूलाई आफ्नो इतिहास र संस्कृतिप्रति गर्व र उत्तरदायित्वको भावना उत्पन्न गराउँछ ।
प्रतिकृया दिनुहोस