असार २६, काठमाडौं । अबदेखि देशभरका सबै संघीय अस्पतालले आफ्ना चिकित्सा उपकरणहरूको अवस्थाबारे अनिवार्य अडिट गर्नुपर्ने भएको छ। स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले अस्पतालहरूमा मेडिकल उपकरणको यकिन अवस्था, संचालनयोग्यताको विवरण, मर्मत आवश्यकताको पहिचान लगायतका विवरण संकलन गर्ने उद्देश्यसहित यो निर्णय गरेको हो।

🏥 अस्पतालका थन्किएका उपकरण : अडिटको प्रमुख कारण

स्वास्थ्य मन्त्रालयले अस्पतालहरूमा वर्षौंदेखि थन्किएर बसेका उपकरणहरूको कुनै निश्चित र अद्यावधिक विवरण नभएको भन्दै चासो देखाउँदै आएको थियो।

स्वास्थ्य मन्त्री प्रदीप पौडेलको सक्रियतामा यो अडिट प्रक्रिया अघि बढेको हो। मन्त्री पौडेलले विभिन्न संघीय अस्पतालमा बिग्रिएका तर मर्मत सम्भव उपकरणबारे जानकारी लिएपछि राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रलाई मर्मतको जिम्मा दिएका थिए।

🔧 २४ करोड बराबरको उपकरण २३ लाखमै मर्मत

राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्रद्वारा गरिएको पछिल्लो अध्ययनले सरकारको ध्यान तान्न बाध्य बनाएको छ। उक्त अध्ययनमा झण्डै २४ करोड रुपैयाँ बराबरका उपकरणहरू २३ लाखमै मर्मत गर्न सकिने अवस्था रहेको देखाइएको थियो।

यसले अडिट र मर्मत व्यवस्थापन प्रणाली नहुँदा सामान्य मर्मतमा लापरवाहीले ठूलो आर्थिक भार सिर्जना भएको देखाउँछ।

📋 अब अनिवार्य लेखापरीक्षण (अडिट) प्रक्रिया सुरु

तीन वर्षअघिदेखि प्रयास गरिएको भए पनि यो निर्णयसँगै संघीय अस्पतालहरूमा उपकरण लेखापरीक्षणको ढोका खुलेको मन्त्रालयको गुणस्तर मापन तथा नियन्त्रण महाशाखा प्रमुख डा. सरोज शर्माले बताए।

उनका अनुसार अब अडिट प्रणालीले :

उपकरणको अवस्था पहिचान

मर्मत आवश्यकताको निर्धारण

स्टक व्यवस्थापन

सुरक्षा र उपयोग दक्षता
मा सुधार ल्याउनेछ।

🔄 नयाँ खरिदभन्दा मर्मत र स्थानान्तरणमा जोड

विगतमा सामान्य बिग्रिएको उपकरण समयमै मर्मत नगर्दा नयाँ खरिदमा करोडौं खर्च भइरहेको थियो।
अब अडिट प्रणालीले, नचलिरहेका तर मर्मत गर्न सकिने उपकरण पहिचान, एकै ठाउँ थन्किएर बसेका उपकरणलाई आवश्यक स्थानमा स्थानान्तरण गर्ने काममा पनि सहजता ल्याउने अधिकारीहरूले जनाएका छन्।

यसै क्रममा केही अस्पतालमा प्रयोगमा नभएका तर अन्य अस्पतालमा आवश्यक उपकरणहरूको स्थानान्तरणसमेत सुरु हुने अपेक्षा गरिएको छ।

📌 निष्कर्ष : अस्पतालको यान्त्रिक शुद्धता र वित्तीय अनुशासनको शुरुवात

नेपालको संघीय स्वास्थ्य प्रणालीमा यो कदम संरचनात्मक पारदर्शिता र वित्तीय अनुशासनतर्फको सकारात्मक पहल हो। उपकरणको अव्यवस्थित प्रयोग, दोहोरो खरिद र लापरवाही मर्मतले स्वास्थ्य सेवा क्षेत्रमा गुणस्तरको प्रश्न उठाउने गरेको थियो।

अबदेखि चिकित्सा उपकरणको नियमित अडिट प्रणालीले, उपकरणको दीर्घायु, बजेटको सही उपयोग, मर्मतमैत्री संस्कृति, र  सेवाको गुणस्तर वृद्धि मा सघाउने विश्वास लिइएको छ।