धनुषा, असार २५ गते । धनुषा जिल्लाको लक्ष्मीनिया गाउँपालिका–७ मा रहेको एउटा परित्यक्त चाईनिज ईँटाभट्टाको खाली घरबाट करिब १३ लाख २० हजार रुपैयाँ बराबरको काजु बरामद भएको छ। सशस्त्र प्रहरी बल नेपाल नं. ८ गण धनुषाको टोलीले जनकपुर भन्सार कार्यालयसँगको संयुक्त अपरेसनमा सो काजु बरामद गरेको हो।

विशेष सूचनाको आधारमा खटिएको टोलीले असार २५ गते बिहान उक्त स्थानमा छापा मार्दा १ हजार ३ सय २० केजी काजु लुकाई छिपाई राखिएको अवस्थामा भेटिएको सशस्त्र प्रहरी नायव उपरीक्षक (डीएसपी) दिनेश शर्माले जानकारी दिए। उनका अनुसार काजु भारतबाट अवैध रूपमा नेपाल भित्र्याइएको अनुमान गरिएको छ।

"काजु कसले र कहिले उक्त स्थानमा ल्याएर राख्यो भन्ने विषयमा हालसम्म केही खुल्न सकेको छैन। अनुसन्धान जारी छ," डीएसपी शर्माले भने। बरामद काजुलाई आवश्यक कारबाहीको लागि जनकपुर भन्सार कार्यालयमा बुझाइएको छ।

सीमावर्ती जिल्लाहरू तस्करीको मुख्य मार्ग

धनुषा जिल्लासहित मधेश प्रदेशका सीमावर्ती क्षेत्रहरू - विशेषगरी बारा, पर्सा, सर्लाही, महोत्तरी, रौतहट, र सिराहा-मा पछिल्ला दिनहरूमा तस्करीका घटनाहरू तीव्र रूपमा बढेका छन्। यी जिल्लाहरू भारतसँग सिधा जोडिएका सीमा नाकाका कारण चोरी–पैठारी, खाद्यान्न, लत्ताकपडा, फलफूलदेखि लिएर मसला तथा सुक्खा खाद्यवस्तुहरूको तस्करी व्यापक रहेको सुरक्षा निकायले जनाएका छन्।

यसअघि पनि यिनै सीमावर्ती क्षेत्रहरूमा भुसको ओटमा राखेर काजु, सुपारी, मसला, कपडा लगायतका सामग्रीहरू भित्र्याउने प्रयास भएका थिए। स्रोतका अनुसार सस्तो मूल्यमा भारतीय बजारबाट किनिएको काजु नेपाल भित्र्याएर महँगो मूल्यमा बेच्ने उद्देश्यले यस्तो तस्करी भइरहेको हो।

सशस्त्र प्रहरीको कडाइ

सशस्त्र प्रहरी बलले सीमामा कडाइ गरे पनि तस्करहरूले नयाँ नयाँ तरिका अपनाएर तस्करीलाई निरन्तरता दिँदै आएका छन्। प्रहरीले भने तस्करी नियन्त्रण गर्न सशक्त रूपमा निगरानी बढाइएको र सूचना प्रणालीलाई थप प्रभावकारी बनाउने प्रयास भइरहेको जनाएको छ।

सशस्त्र प्रहरी गण नं. ८ का प्रमुख शर्माका अनुसार, "हामीले सीमावर्ती क्षेत्रहरूमा स्थानीय स्रोतसँग समन्वय गर्दै सूचना संकलनलाई प्राथमिकता दिएका छौं। यसैको नतिजा हो – हालैका दिनमा तस्करी नियन्त्रणका प्रयासहरूमा उल्लेखनीय सफलता प्राप्त भएको छ।"

भन्सार राजस्वमा असर

अवैध रूपमा भित्रिने सामग्रीहरू न त कानुनी रूपमा आयात हुन्छन्, न त तिनमा कुनै कर तिर्ने व्यवस्था हुन्छ। यस्तो तस्करीले राज्यको राजस्व प्रणालीमा प्रत्यक्ष असर पारिरहेको भन्सार अधिकारीहरू बताउँछन्। जनकपुर भन्सार कार्यालयका एक अधिकृतका अनुसार, "काजुजस्ता वस्तुहरू भन्सार महसुल तिरेर आयात गर्दा पर्याप्त राजस्व आउन सक्ने थियो। तर तस्करीका कारण राज्यले ठूलो घाटा व्यहोर्नुपरेको छ।"

निष्कर्ष
धनुषाको यस घटनाले पुनः एकपटक सीमावर्ती जिल्लाहरूमा सक्रिय तस्करीको गम्भीर अवस्था उजागर गरेको छ। भारत–नेपाल खुला सीमाको दुरुपयोग गर्दै दैनिकजसो अवैध सामग्री ओसारपसार भइरहेका यस्ता घटनाले सुरक्षा संयन्त्रलाई अझ सचेत र सक्रिय बन्नुपर्ने खाँचो देखाएको छ। स्थानीय प्रशासन, भन्सार, र सुरक्षा निकायबीच समन्वयात्मक प्रयासमार्फत मात्रै तस्करी नियन्त्रणमा ल्याउन सकिने स्पष्ट देखिन्छ।