काठमाडौं, ३ बैशाख । आजकाल कुनै पनि पर्खाल वा माटोमा कमिलाहरू फेला पार्नु सामान्य कुरा हो । प्रायः जसो जब घरहरूमा कमिलाहरू देखिए भने सबै मानिसहरू तिनीहरूलाई भगाउँछन, कुल्चन्छन र मार्छन् पनि ।

के तपाईंले सोच्नु भएको छ, धेरै ठाउँमा कमिला र त्यस्ता कीराहरूलाई जोगाउन कानुन नै बनेको छ वा कतै त एउटा कमिलाको मुल्य नै ३० हजार रुपैयाँसम्ममा पर्न जान्छ ।

यस्तै एउटा घटना अफ्रिकी देश केन्याबाट बाहिर आएको छ, जहाँ चारजना व्यक्तिले सयौं धेरै कमिलाहरूलाई देश बाहिर तस्करी गर्न खोजेका थिए तर त्यसो गर्नुअघि नै उनीहरू पक्राउ परेका थिए । केन्या वाइल्डलाइफ सर्भिसले यसलाई ऐतिहासिक घटनाको रूपमा वर्णन गरेको छ । केडब्लुएसका अनुसार यस्ता कमिलाले धेरै जसो सिंह र हात्ती जस्ता ठूला प्राणीहरूलाई जोगाउने काम गर्छ । तर, यसको तस्करीले समस्या उत्पन्न गराएको छ ।
 

तस्करी गरिएका सामानहरूमा विशाल ‘अफ्रिकी हार्भेस्टर’ कमिलाहरू पनि समावेश थिए, जसको मूल्य केही बेलायती व्यापारीहरूका अनुसार प्रति कमिला १७० पाउन्डसम्म पर्न जान्छ । यस्तो अवस्थामा तस्करीका तरिकामा चिन्ताजनक परिवर्तन देखिएको केडब्ल्यूएसले बताएको छ । यो तस्करीमा प्रतिष्ठित स्तनपायीदेखि लिएर कम ज्ञात प्रजातिहरू सम्मका सबै जीवहरू समावेश छन् रहेका छन, जुन पारिस्थितिक सन्तुलनका लागि महत्त्वपूर्ण मानिन्छन् ।

अधिकारीहरूले भनेका छन् कि तस्करहरूले यी जीवहरूलाई विशेष तरिकाले प्याक गरेका थिए, जसबाट तिनीहरू लगभग २ महिनासम्म जीवित रहन सक्ने अवस्थामा थिए । कति कमिला तस्करी भईरहेको छ भन्ने यकिन तथ्याङ्कन हुन भने बाँकी छ । केडब्ल्यूएसका प्रवक्ता पाउल उडोटोले बीबीसीलाई भने कि यो मापनमा ‘बायो पाइरेसी’ यो देशका लागि पहिलो घटना हो ।

यी कमिला तस्करीमा दुई बेल्जियन, एक भियतनामी र एक केन्यालीसहित चार संदिग्ध पक्राउ परेका छन् । गुप्तचर अभियानका क्रममा उनलाई पक्राउ गरिएको हो । उनीहरुको उद्देश्य युरोप र एसियाका विदेशी पाल्तु बजारमा यी कीरा बेच्ने खोजिएको भनिएको छ । दुर्लभ कमिला प्रजातिको माग बढ्दै गएको केडब्ल्यूएसले बताएको छ ।

तिनीहरूका मालिकहरूले तिनीहरूलाई विशेष बास स्थानहरूमा राख्छन्, जसलाई ‘फॉर्मिकेरियम’ हरू भनिन्छ । अफ्रिकी हार्भेस्टर कमिला (मेसर सेफालोट्स) यसको प्रजातिको सबैभन्दा ठूलो कमिला हो । र, यो लगभग २० मिमी सम्म बढ्न सक्छ, रानी २५ मिमी सम्म बढ्ने गर्दछ ।

कीट– व्यापार वेबसाइट बेस्ट एन्ट्स युकेका महाप्रबन्धक प्याट स्टान्चेभले भने कि यो तिनीहरू‘ठूलो र सुन्दर आकार’ रहेछन् भने तिनीहरूलाई घरपालुवा जनावरको रूपमा राख्न चाहने मानिसहरूलाई आकर्षक बनाउँछ ।