विद्यालयको अमृत महोत्सव तथा ७८औं वार्षिकोत्सवमा सबैको दिन शुभ रहोस ! उत्सवको दिन ।
आज हामी हाम्रो विद्यालयको वार्षिकोत्सव मनाउने क्रममा खुशी र उत्सवको दिन हो। आजको दिन बैशाख १, २००४ मा , वर्षौं पहिले, हाम्रो प्यारो विद्यालयले आफ्नो ढोका खोलेको थियो। यो एक विशेष दिन हो जसले हामीलाई हाम्रो यात्रा, हाम्रो वृद्धि, र विद्यालय परिवारको रूपमा हाम्रो एकताको सम्झना दिलाउँछ।
पहिलो इँटाबाट बाँडिएको अन्तिम मुस्कानसम्म, हाम्रो विद्यालय सपनाको जन्म र पालनपोषण गर्ने ठाउँ भएको छ। यो एउटा ठाउँ हो जहाँ हामी किताबबाट मात्र होइन, एकअर्काबाट सिक्ने गर्छौं।
हाम्रो विद्यालयको हरेक कुनामा भन्नको लागि कथा छ। मित्रताका कथाहरू, विजयका कथाहरू, र कडा परिश्रम र समर्पणका कथाहरू। हाम्रा शिक्षकहरू, मार्गदर्शक बत्तीहरू, तिनीहरूले हामीलाई प्रेरणा, उत्प्रेरित र मार्गदर्शन गर्छन्। तिनीहरूले हामीमा सबै भन्दा राम्रो बाहिर ल्याउँछन्।
तिनीहरू हाम्रो विद्यालयको मेरुदण्ड हुन् र हामी उनीहरूलाई हाम्रो सफलताको ठूलो अंश दिन्छौं। आज, हामी तिनीहरूलाई सम्मान, कदर र मनाउँछौं। यी मजाक होइनन , हामीले चुनौतीहरूको सामना गरेका छौं, तर प्रत्येक असफलता पुनरागमनको लागि “सेटअप” भएको छ। हामीले माथि उठ्न र बलियो हुन सिकेका छौं। यी अनुभवहरूले हामीलाई लचिलोपनको सही अर्थ सिकाएको छ।
कठिनाइहरूको सामना गर्दा, हामीले सिकेका छौं कि हामी सँगै बलियो छौं। आज, हामी हाम्रो विद्यालयको वार्षिकोत्सव मात्र होइन, हाम्रो विद्यालयको भावनालाई पनि मनाउँछौं। सिक्ने भावना, बढ्दो भावना, एकताको भावना, र लचिलोपनको भावना।
हामी भविष्यलाई हेर्दै गर्दा, हामी यसलाई आकार दिने व्यक्तिहरू हौं भनेर सम्झनुहोस्। हाम्रो स्कूलको भावनालाई अगाडि बढाऔं ! त्यसैले यहाँ हाम्रो विद्यालयमा, हरेक विद्यार्थी, शिक्षक र कर्मचारी सदस्यहरूको साथ् , सहयोग र समर्थन आवस्यक र अनिवार्य छ । यहाँ हरेक सफलता, हरेक पाठ, सिकेको हरेक मित्रता, र हरेक स्मृति साझा छ।
यस विद्यालयलाई रूखको रूपमा सोचौं। वर्षौं पहिले, यो एक सानो बिरुवा थियो, हेरचाह र आशा संग रोपिएको।
समयको साथ, यो कडा हावा र भारी वर्षाबाट बच्न बलियो रूखमा बढ्यो। रुखझैँ यो विद्यालय हरेक वर्ष बलियो, बढ्दै र फुल्दै आएको छ ।
आज, यो ज्ञानको ठूलो रूख हो, धेरैलाई छाया र फल प्रदान गर्दछ। हाम्रो विद्यालयको रूखको जरा भनेको मान र सिद्धान्तहरू हुन् - सम्मान, इमानदारी र कडा परिश्रम । यी मानहरूले हामीलाई पोषण गर्दै आएका छन्, हामीलाई राम्रो व्यक्तिहरू बन्न मद्दत गर्दै छन् । हामी यहाँ ABC र 123 भन्दा बढी सिक्छौं। हामी कसरी असल मानिस बन्ने, अरूलाई कसरी आदर गर्ने, र कसरी चुनौतीहरूको साहसपूर्वक सामना गर्ने भनेर सिक्छौं।
हाम्रो विद्यालयको रूखको काँडले हाम्रा शिक्षकहरूलाई प्रतिनिधित्व गर्छ। जसरी रुखको खोडले साथ दिन्छ, त्यसरी नै हाम्रा शिक्षकहरूले हामीलाई साथ दिन्छन्। तिनीहरूले हामीलाई सिकाउँछन्, हामीलाई मार्गदर्शन गर्छन्, र हामीलाई प्रेरित गर्छन्। तिनीहरू शक्तिका स्तम्भहरू हुन्, हामीलाई मद्दत गर्न सधैं तयार छन्। तिनीहरूको कारणले गर्दा हामी उद्देश्यमा पुग्न सक्षम छौं।
हाम्रो विद्यालयको रूखका हाँगाहरू हाम्रा विभिन्न विषय र गतिविधिहरू हुन्। गणित र विज्ञान देखि खेलकुद र कला, त्यहाँ सबैको लागि केहि छ। यी शाखाहरूले हामीलाई हाम्रा प्रतिभाहरू, रुचिहरू, र जुनूनहरू पत्ता लगाउन अवसरहरू प्रदान गर्छन्। तिनीहरूले हामीलाई अन्वेषण गर्न र सिक्न, बढ्न र चमक गर्न मद्दत गर्छन्। हाम्रो विद्यालयको रूखका पात र फल विद्यार्थीहरू हुन्। यो ठाउँमा जीवन र रंग थप्ने हामी नै हौं।
हाम्रो ऊर्जा र उत्साहले हामी यो रूखलाई जीवन्त र ताजा राख्छौं। हरेक वर्ष, पातहरू झर्ने र नयाँहरू बढेझैं विद्यार्थीहरूले नयाँको लागि बाटो बनाउँदै विद्यालय छोड्छन्। र जसरी रूखले आफ्नो बीउ फैलाउँछ, त्यसरी नै हामीले यहाँ सिकेका मूल्य र पाठहरू फैलाऔं। यो दिन मनाउने क्रममा, एउटा वाचा गरौं।
हाम्रो विद्यालयको सम्मान सधैं कायम राख्ने वाचागरौ । हामीले गर्ने सबै कुरामा उत्कृष्टताको लागि प्रयास गर्न सक्ने क्षमता प्रदान गरोस ।
तानसेन बजार ; नेपालकै पुरानो नगरपालिका
तानसेन बजार नेपालकै पुरानो नगरपालिकामध्येमा पर्छ ।सायद उपत्यका पछि को पहिलो नगरपालिका हुनु पर्छ I कुनै समय सेन राजाहरूको गढ रहेको यो ठाउँमा राणा शासकहरुले काठमाडौंबाट नेवार समुदायका कालिगढ लगेर शहरको मुहारै फेरेका थिए ।यसैले तानसेनका गल्लीहरु चहार्दै गर्दा घरिघरि काठमाडौंको झल्को मिल्छ । जस्तै : असन, मखन टोल, वसन्तपुर, टुँडिखेल सबै भेटिन्छन् ।
आफ्नो विगत अनुभव
आफु पढेको विद्यालयको ७८ औं वार्षिकोत्सवमा स्कुलको उत्तरोत्तर प्रगति तथा यसमा संलग्न सबैमा बधाई छ ! यो पाल्पाली र तानसेन बासीको लागि एउटा उल्लेखनीय उपलब्धि हो र विद्यालयको इतिहास, उपलब्धि र प्रभावलाई मनाउने ठूलो अवसर हो।
विद्यालयको ७८ औ वार्षिकोत्सवका केही मुख्य विशेषताहरू हुन्छन जस्तो लाग्छ : विद्यालयको कोशेढुङ्गा, घटनाहरू, र वर्षहरूमा परिवर्तनहरूको समयरेखा, वर्तमान र पूर्व विद्यार्थीहरू र कर्मचारीहरू द्वारा प्रस्तुत गरिने नै छन् । विद्यालय समुदायद्वारा सिर्जना गरिएको भिजन, अवस्था , वा गीत जस्ता विद्यालयको दृष्टि, मूल्य र विरासतलाई कलात्मक नमन गर्न चाहन्छौं ।
तानसेनमा रहेको पद्म पब्लिक हाई स्कूल (प.प.ब.उ हाई स्कुल ), तानसेन, पाल्पा जिल्लामा अवस्थित एउटा प्रसिद्ध शैक्षिक संस्था हो। यहाँ पद्म पब्लिक हाई स्कूल बारे केहि सामान्य जानकारी छ: पद्म पब्लिक हाई स्कूल एक विद्यालय हो जसले प्राथमिक तहदेखि उच्च माध्यमिक तह (कक्षा १ देखि १२) सम्म शिक्षा प्रदान गर्दछ। पाठ्यक्रम: विद्यालयले नेपाल सरकारको शिक्षा मन्त्रालयले तोकेको पाठ्यक्रमको पालना गर्दछ। यसले विज्ञान, व्यवस्थापन, र मानविकी सहित विभिन्न धाराहरूमा विषयहरूको दायरा प्रदान गर्दछ।
सुविधाहरू: पद्म पब्लिक हाई स्कूलले सामान्यतया आधारभूत सुविधाहरू प्रदान गर्दछ जस्तै कक्षा कोठा, पुस्तकालय, विज्ञान र कम्प्युटर प्रयोगशालाहरू, र खेलकुद र मनोरञ्जन गतिविधिहरूको लागि खेल मैदान। यद्यपि, यो ध्यान दिन महत्त्वपूर्ण छ कि विद्यालयको पूर्वाधारको आधारमा विशिष्ट सुविधाहरू फरक हुन सक्छ।
सह-पाठ्यक्रम गतिविधिहरू: विद्यालयले विद्यार्थीहरूको समग्र विकासलाई बढावा दिन विभिन्न सह-पाठ्यक्रम गतिविधिहरू जस्तै खेलकुद, सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू, बहसहरू, प्रश्नोत्तरहरू, र अतिरिक्त क्लबहरू गर्ने गरेको छ ।
प्रतिष्ठा: पद्म पब्लिक हाई स्कूल स्थानीय समुदाय मा मान्यता प्राप्त छ र गुणस्तर शिक्षा प्रदान गर्न को लागी एक प्रतिष्ठा छ। विद्यालयको पाठ्यक्रम, सुविधा, वा गतिविधिहरूको बारेमा विशेष विवरणहरू समयसँगै परिवर्तन हुन सक्छ भन्ने कुरामा ध्यान दिनु महत्त्वपूर्ण छ, त्यसैले सबैभन्दा सही र अद्यावधिक जानकारीको लागि सिधै विद्यालयमा सम्पर्क गर्न सिफारिस गरिन्छ।
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि :
२००४ साल वैशाक १ गते तानसेन टुडीखेल अमरगंजमा स्थापित भएको हो I राणाकालको अन्तिम प्रहरमा पद्म पब्लिक हाईस्कुल खुलेको थियो । अयोध्या प्रसाद प्रधान, मथुरा प्रसाद प्रधान, अम्बिका प्रसाद लाकौल, नरेन्द्र प्रसाद लाकौल, करूणा प्रसाद प्रधान, कविराज दशरथमान सिंह, इन्द्रलाल भारती, गौरी नारायण लगायत धेरैको सहभागिता भई कुनै पनि वेतन सुविधा नलिई स्वयंसेवक-शिक्षासेवी भइ विद्यालयको संस्थागत विकासमा योगदान पुर्याउनु भएको थियो।
तानसेन शैक्षिक जागरणको थलोका रूपमा पनि विकास भएको पाइन्छ । ‘त्यसको प्रोक्सी इन्डिकेटरका रूपमा बस्ती विकास भएको हुन सक्छ,’ I
तानसेन : सदरमुकाम
पाल्पाको सदरमुकाम तानसेनले शिक्षा, स्वास्थ, पर्यटन र घरेलु उद्योगको नारालाई अगाडि बढाएर आफूलाई विस्तारित गर्ने प्रयास भने गरी नै राखेको छ । तर सफल हुन सकेको अनुभूति आम जनताले अनुभूत गर्न सकेको छैन I
यस्मा संरचनात्मक चिन्तनमा परिबर्तनको खाचो, सरकारको प्रतिबद्धता, जनताकोको समर्थन र सहयोगको ठुलो भूमिका र अपेक्षा रहेको हुन्छ I
भौगोलोलिक, राजनैतिक अवस्था
तानसेन नेपालको लुम्बिनी प्रदेशको पाल्पा जिल्लाको सदरमुकाम तथा एक नगरपालिका हो। पाल्पा जिल्लाको तत्कालीन पाल्पा तानसेन इलाकाका क्षेत्रहरूलाई समेटेर वि.सं. २०१४ जेष्ठ १७ गते नेपाल राज्य नगरपालिका ऐन, २००९ लाई आधार बनाएर यो नगरपालिका घोषणा गरिएको थियो।
तत्कालीन राजा महेन्द्र शाहले वि.सं. २०१७ पुष २२ गतेनेपालमा पंचायती व्यवस्था लागु गरेपछि तानसेन नगरपालिकाको नाम स्वतः परिवर्तन भई 'तानसेन नगरपञ्चायत' भएको थियो।
नेपालको संबिधान २०७२ अनुसार वि.सं. २०७३ साल फाल्गुण २२ गते नेपालमा स्थानीय तह कायम गर्दा पाल्पा जिल्लामा साविक बरान्ग्दी , मदनपोखरा तेल्घा बन्दि पोखरा बौघगुम्बा बुघा पोखराथोक र अर्गली गाउँ विकास समितिहरूलाई समेटेर यो नगरपालिकाको क्षेत्र विस्तार गरिएको हो I
यो पश्चिम नेपालको एक एतिहासिक सहर हो। यो शहर बुटवल तथा पोखरा भएर जाने राजमार्गमै अवस्थित छ। तानसेन दरबार , रानी महल , भगवती मन्दिर अमर नारायण मन्दिर, भैरब स्थान मन्दिर यहाँका लोकप्रिय पर्यटकीय स्थलहरू हुन्।
जनसङ्ख्या
लुम्बिनी प्रदेश स्थित पाल्पा जिल्लामा साविक बराग्दी, मदनपोखरा, तेल्घा, बन्दीपोखरा, बौघागुम्बा, बौघापोखराथोक र अर्गली गाविसहरूलाई मिलाएर तानसेन नगरपालिकाको क्षेत्र विस्तार गरिएको हो।
नेपालको राष्ट्रिय जनगणना २०७८ का अनुसार यी ठाउँहरूको जनसङ्ख्यालाई जोडेर तानसेन नगरपालिकाको जनसंख्या ५०,७९२ रहेको छ।
पछिल्लो समयमा पर्यटन विकासका थप सम्भावना बोकेको पाल्पालाई देशका कुनाकाप्चा र विदेशमा चिनाउन पर्यटन क्षेत्रको विकास हुनु जरुरी रहेको छ । प्रकृति, संस्कृति, शिक्षा, कला, सभ्यता, रहनसहन र जैविक विविधताले समृद्ध मनोरम पहाडी जिल्लाको सदरमुकाम तानसेनको आर्थिक गतिविधि अगाडि बढाउनका लागि स्वदेशी तथा विदेशी लगानीकर्ता आउन चाहेका छन् तर त्यसको लागि सरकारी तवरबाट उचित वातावरण सिर्जना गर्नुपर्ने व्यवसायीहरू बताउँछन्, ।
तानसेन र नगरोन्मुख सहर रामपुर, हार्थोक, आर्यभञ्ज्याङमा पाँच वर्ष यता आएका दुई दर्जन बढी बैंकका शाखाहरूले यहाँको विकासका क्षेत्रमा लगानी गर्नु पर्ने हुन्छ जसले समग्र पाल्पाको विकासमा सहयोग पुगोस् । यसले गर्दा पनि अब तानसेनको समग्र विकासका प्रशस्त सम्भावना छन् ।
प्रकृति, संस्कृति, शिक्षा, कला, सभ्यता, रहनसहन र जैविक विविधताले समृद्ध मनोरम पहाडी जिल्लाको सदरमुकाम तानसेनको आर्थिक गतिविधि अगाडि बढाउनका लागि देशी तथा विदेशी लगानी कर्ता आउन चाहेको देखिन्छ I
आवस्यकता छ त केन्द्र , प्रदेश र स्थनीय स्तरबाट सकारत्मक सोच र कार्य गर्ने बाताबरणको टड्कारो आवस्यकता छ I
अब तानसेनको समग्र विकासका प्रसस्त सम्भावना रहेका छन् । यस्तै जिल्लामा एक अर्ब बढी होटल तथा रेस्टुराँ क्षेत्रमा लगानी भएका छन्, जसले पाल्पालाई पर्यटनको “हब” बनाउन सहजता हुने सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । बुढानीलकण्ठ स्कुल स्तरको स्कुल खोल्ने कुरा बजेटमा आएका छन् I त्यो लागु होस् I
शिक्षा ,स्वास्थ्य र पर्यटनमा नेपालकै नमूना जिल्ला बन्ने लक्ष्य वोकेको मात्र होईन, मुलुकको समग्र विकासमा आफनो भूमिका अन्य जिल्लाको भन्दा पृथक र अहम हुनुपर्छ भन्ने कुरामा समेत प्रतिवद्ध देखिन्छ । यहाको प्राकृतिक सम्पदामा मात्रै आकर्षण रहेको होईन की सास्कृतिक , धार्मिक र एतिहासिक पक्षहरुमा पनि त्यत्तिकै आकर्षण रहेको पाइन्छ ।
जिल्लाको नामकरण :
जिल्लाको नामकरण सम्बन्धमा विभिन्न भनाइ रहेका छन् । इटलीका प्रसिद्ध विद्धान तथा इतिहासकार प्रो. जोसेफ टुचीका अनुसार पाल्पाले प्रदेशको रूपमा इशाको पाँचौ शताव्दीतिर पाएको हो । उनका अनुसार मंगोलियन शब्द “वाल्वा” बाट अपभ्रंश भएर “पाल्पा” भएको हो ।
तानसेनले पश्चिम कमाण्डको तत्कालीन शासकीय केन्द्रका रूपमा नाम कमाइसकेको छ । वि.सं १७७४ मा पाल्पाली राजकुमारी कौशल्यावतीसँग गोरखाका राजा नरभूपाल शाहसंग दोस्रो विवाह भयो । त्यस अर्थमा पनि पाल्पा पृथ्वीनारायण शाहको मावल ठाउँ हो ।
चौबिसी राज्यहरूमध्ये सबैभन्दा सबल राज्यमध्येमा पाल्पा ¬पनि एक थियो, धन, दौलत र अवधसँगको सैनिक सम्बन्धका कारण पाल्पा निकै बलवान थियो, त्यसैले नेपालको एकीकरणमा बाइसी चौबिसी राज्यहरू नेपालमा विलय भए हुँदासम्म पाल्पा भने स्वतन्त्र नै थियो तर पाल्पाको इतिहास अहिले विस्तारै हराउँदै गएको भनिन्छ । ‘२००७ सालको परिवर्तनको केन्द्रबिन्दुका रूपमा रहेको तानसेन चेतना र शिक्षाको सहरका रूपमा चिनिथ्यो ।
आफ्नै अनुभव
यस पंक्ति को पंक्तिकार पनि पहिले कक्षा ४ सम्म सुरुमा प्रताप मेमोरिअल र पछि सेन माध्यमिक विद्यालयमा अध्ययन गरि पछि कक्षा ६ मा पद्म पब्लिक बहूद्देश्यिय हाई स्कुलमा अध्ययन गरि २०३० सालमा एसएलसीमा उत्तीर्ण गरेको थिए Iत्यसबेला एस एल सी दिने सो विद्यालयबाट करिब ७०-८० थिए कि ? किनकि २ वटा सेक्सन हुन्थ्यो र एक सेक्सनमा करीब ४०- ४५ विद्यार्थी हुने गर्दथ्यो I
एस एल सी मा जाच दिन बसु अगाडी टेस्ट पास गर्नु पर्ने हुन्थ्यो , एस एन सी लाई फलामे ढोका भनी गरिन्थ्यो , मैले एस एल सी गर्नुभन्दा अगाडि २०२८ मा मेरा दाई बालकृष्ण मान सिंह ले सो क्षेत्रमा वा भनौ जिल्ल्लामा नै पहिलो स्थान ल्याएका थिए, नया शिक्षा योजना लागु गरि नया सिक्षा अनुसारको प्रश्न प्रणiली समेत होला , पुरै जिल्ला भरि केवल २ जना मात्र प्रथम श्रेणीमा आएको जस्तो लाग्छ I नेपाल अधिराज्य भर परिक्षार्थि को संख्या २६ हजार मात्र थियो I
यस परिघटनाले पनि मलाई पदयीमा अझ बढी जोड दिनु पने आवस्यकता को महसुस गरि मलाई पद्म पब्लिक स्कुल कै आदरणीय सिक्षक् करुणा प्रसाद प्रधान कहाँ अंग्रेजी , धन बहादुर मास्टर कहाँ हिसाबको ट्युसन दैनिक रुपमा पढ्न जानु पर्ने भयो I बुवाले नै पैसा दिने हुदा खास कति मासिक पारिश्रमिक दिनु हुन्थ्याे थाहा भएन तर करिब २५ रुपैयाँ मासिक थियो कि ? वहाहरु को सिक्षण पेसा प्रतिको निस्वार्थभाब. लगनशीलता र अनिशःशन को स्मरण हुन्छ I
अयोद्या प्रसाद प्रधान : शिक्षाका केन्द्र बिन्दु
हालै पश्चिम नेपालका शैक्षिक केन्द्रविन्दूका रूपमा रहेका स्व. अयाेध्याप्रसाद प्रधानकाे शालिक अनावरण गरिएकाे कुरा ले हामी लाई गर्ब र खुशी को अनुभब भएको छ । पद्म पब्लिक नमूना माध्यमिक विद्यालयका संस्थापक प्रधानकाे शालिक विद्यालयमा अनावरण गरिएकाे हाे ।
वि.सं. २००४ सालमा तत्कालिन राणा श्री ३ महाराज पद्म शमसेरबाट स्वीकृतिमा यो स्कुलको स्थापना गरिएको थियो । हाल पाल्पा शैक्षिक हबको रूपमा रहेको भएता पनि पछिल्लाे घट्दो जनसंख्या, बसाई सराई , राम्रो अवसर को खोजि आदिका कारण विद्यार्थीहरूकाे संख्यामा कमी उल्लेख्य कमि भएको कुरा सार्बजनिक्क भएका छन् ।
केहि समय अगाडी पाल्पाका शिक्षाका पिता, शिक्षाविद्, समाजसेवी, सिद्धहस्त लेखक साहित्यकार प.प.न.मा.वि. ( तत्कालीन पद्म पब्लिक स्कुल ) तानसेनका संस्थापक प्रधानाध्यापक एवं सेक्रेटरी अयोध्याप्रसाद प्रधानको अर्धकदको शालिक अनावरण एवं शैक्षिक अन्तक्रिया कार्यक्रम विधालयले अमृत महोत्सव वर्ष मनाइरहेकाे अवसरमा शालिक निर्माण गरि अनावरण गरेकाे थियो ।
पाल्पामा विभिन्न राजनीतिक दलका नेताहरू, शैक्षिक व्यक्तित्व तथा सराेकारवालाहरूले पाल्पा जिल्लाकाेमात्र नभइ नेपालकै नमूना माविका रूपमा रहेकाे पपनमाविलाइ व्यवस्थित गर्दै फरक किसिमकाे व्यावसायिक शिक्षाका माध्यमबाट अगाडी बढाउन सुझाएका थिए ।
यस विद्यालयका बर्तमान अध्यक्ष् पुष्कर अथक रेग्मी लेख्छन,” लुम्बिनी प्रदेश पाल्पा तानसेन असनटोल निवासी माता तिलोत्तमादेवी प्रधान र पिता बद्रीनारायण प्रधानका कनिष्ठ सुपुत्र अयोध्या प्रसाद प्रधानको जन्म वि.सं १९६० बैशाख १८ गते अक्षय तृतीयाका दिन भएको हो।
अक्षरारम्भ घर परिवारबाटै शुरुवात गरी पटनाबाट महाकवि लक्ष्मी प्रसाद देवकोटासँगै एस.एल. सी., बिहार विश्वविद्यालयबाट सर्वोकृष्ट स्थान सहित एम.ए. स्वर्ण पदक, युनिभर्सिटी अफ मेरील्याण्ड यु.एस.ए. बाट एम.एड. उत्तीर्ण गरी नेपाल सरकारबाट महेन्द्र विद्याभूषणद्वारा विभूषित व्यक्तित्व अयोध्या प्रसाद प्रधानले जहानियाँ राणा शासनकालमै जनताका छोराछोरीलाई पनि शिक्षा दिनुपर्दछ भन्ने उद्देश्यका साथ काका मथुरा प्रसाद प्रधानलाई साथमा लिई तत्कालीन प्रधानमन्त्री पद्म शमशेरको नाम जोडी पद्म पाल्पा पब्लिक हाइस्कूल स्थापना गरी प्रथम प्रधानाध्यापक र विद्यालय सञ्चालन समितिको प्रथम सेक्रेटरी समेत हुनुभएकाले उहाँ विद्यालयको संस्थापकको रुपमा प्रतिष्ठापित रहनु भएको छ I
विद्यालयका प्रधानाध्यापक अयोध्या प्रसाद प्रधानले आफ्नो कार्यकालदेखिनै विद्यालयलाई शैक्षिक, सामाजिक, साँगीतिक एवं साँस्कृतिक संग्राहलयको रूपमा विकास गर्दै लगेकोले यही विद्यालय अहिले शिशु कक्षादेखि कक्षा १२ सम्म शिक्षण हुने पद्म पब्लिक नमूना माध्यमिक विद्यालयको रूपमा रहेको छ। यस विद्यालयले रजत महोत्सव र स्वर्ण महोत्सव मनाइसकेको छ भने यस वर्ष अमृत वर्ष महोत्सव मनाइरहेको छ।”
हाल मुलुकको नया संबिधान २०७२ तथा स्थानीय निकाय सम्बन्धी ऐनले पाल्पा जिल्ला संघीय संरचनासँगै ८ वटा गाउँपालिका र २ नगरपालिकामा विभाजित भएर गाउँमा अधिकार सम्पन्न स्थानीय सरकारले शासन व्यवस्था गरिरहेका छन् ।
खेला राज पाण्डे पदम पब्लिक स्कुलमा हेड मास्टर हुदा त्येही अध्यापन गर्थे I हामी लाई कक्षा नउ र दसमा एछिक गणित पढाउनु हुन्थ्यो I खेल राज पाण्डेले हामी लाई अप्सनल गणित पढाउने र उनि छाता ओढेर अफिस वा भनौ स्कुल आएको देखे पछि सबै थुर थुर आफनो आफ्नो कोठामा टाप कस्थे I न उनले कसैलाई पिट्ने न गालि गर्ने तैपनि अनुशासन् त्येस्तो थियो I
सिल्खान टोल का गणेश सरले अंग्रेजी को प्रोज अध्यापन गार्नु हुन्थ्यो हुन्थ्यो , अर्को सेक्सनमा कृष्ण बहादुर सरले, गुरुले टेड एण्ड इन्दस्त्री, यस्पाल शाक्यले अंग्रेजी र सेक्रेतारिअल साईन्स , मदन कुमारी म्यादमले होम सायेंस , गणित पढाउने इश्वर, लक्ष्मण सर, , भूगोलका शिक्षक् पशुपति मल्ल , आदी को योगदान हाम्रो स्कुल सिक्षामा निकै महत्वपूर्ण रह्यो I
बहुउद्देश्यीय व्यवसायिक विद्यालय:
कक्षा ६ देखि भोकेसनल लिनु पर्ने अन्तर्गत मैले कृषि लिएको थिए र गुरु हुनु हुन्थ्यो पद्मनाथ गुरु I “नेपाल एक कृषि प्रधान मुलुक हो I “ भनि पढाउने र सुरुमा लेख्न सिकाउने पद्मनाथ गुरु हो जुन आज पर्यन्त लेख्दै आई रहेको छु I गोपी कृष्ण गुरु , टिका राम गुरु नेपालीको धुरन्धर हुनु हुन्थ्यो I धन बहादुर र करुणा मास्टर कहाँ ट्युसन पढेर केहि जग मजबूत भयो I
कृष्ण बहादुर सरको अंग्रजी करेक्सन गर्ने तरिका , ड्रिल मास्टरको शारिरिक ब्यायाम, मंगल मास्टरको प प स्कुलमा निर्देशनालाय , एसएलसी को फर्म भर्दा कक्षा नौ मा प्रेम उदास सरले सबैको जन्म मिति अंग्रेजीमा रुपान्तरण गर्ने जस्ता कुरा रमाइलो परिघटना होI लक्ष्मण सरले पंचायत, हाई फाई करुणा सरले , विज्ञान धनबहादुर सरले , सुरेश सरले पनि पछिल्लो चरणमा पंचायत र समसामयीक बिषय बढो रोचक ढंगले पढाउनु हुन्थ्यो I
एसएलसी को “फेरवेल” ( बिदाई ) हुन्थ्यो पार्टी सहित तर हाम्रो ब्याच देखि सामान्य कार्यक्रम र फोटो टेस्ट पास पछि २ वटा सुन्तला र एउटा केरा दिई हामीलाई बिदाई गरेकोमा हामीलाई केही असहज एक तर्फ थियो भने स्कुल छोड्नुको पीडा बोध समेत थियो I
साथै , हामी स्कुलमा हुदा नै रजत जयन्ती भएको स्मरण हुन्छ I विद्यार्थी पुनर्मिलन कार्यक्रम बएको तियो र पहिलो पल्ट पुनर्मिलन भन्ने सब्द को प्रयोग भएको देकिएको थियो I संस्कितिक कार्यक्रम समेत भएको थियो I
चर्चित गायक संगीतकार प्रेम ध्वज प्रधान आएका थिए , इतिहासकार निर्मल श्रेष्ठ ले देखाएको हास्य कार्यक्रम जसमा सोम लाई भारतको नक्सा बनाई भारतका विभिन्न ठाउँ कानपुर , नागपुर , गौहाटी आदि को सांकेतिक प्रदर्शन हस्यौली शैलीमा गर्दा हामीकक्षा ८ मा थियौ र त्यो आवाज बेलुका हाम्रो घर बसन्तपुर सम्म प्रष्ट सुनिन्थ्यो I कत्रो स्पिकर होला ? आज ५० बर्ष पुरा भै अमृत महोत्सबमा सो कुरा को स्मरण गर्दा रमाइलो अनुभूत भै रहेको छ I
(पूर्व प्रमुख नेप्से, सेज़, नेपाल चेम्बर, परामर्शदाता
स्कुलको विद्यार्थी-२०२६ – २०३०)
प्रतिकृया दिनुहोस