एजेन्सी । लगातार झण्डै तीन वर्षदेखि जारी युक्रेन-रुस युद्ध अन्त्यतर्फ मोडिन्छ कि भन्ने आशा फेरि एकपटक जागेको छ। २०८२ जेठ २ गते शुक्रबार टर्कीको इस्तानबुलमा युक्रेन र रुसका प्रतिनिधिमण्डलबीच दुई घन्टासम्म वार्ता भएको छ। यो वार्तामा युद्धविराम, युद्धबन्दीको आदानप्रदान र राष्ट्रपतीय शिखर वार्ताको सम्भावना विषयमा छलफल गरिएको हो।
■ १ हजार युद्धबन्दीको आदानप्रदानमा सहमति
वार्तापछि युक्रेनी रक्षामन्त्री रुस्तम उमरोभले दुवै पक्षबीच एक-एक हजार युद्धबन्दी रिहा गर्ने सहमति भएको जनाएका छन्। उनका अनुसार, "हामीले युद्धविराम र मानिसहरूको आदानप्रदानमा छलफल ग¥यौं । एक हजार युद्धबन्दीको रिहाइ बैठकको नतिजा हो।" यो सहमति पछिल्लो केही महिनायता दुवै देशबीच भएको सर्वोच्च तहको मानवीय समझदारी हो।
■ पुटिन–जेलेन्स्की प्रत्यक्ष वार्ताको प्रस्ताव
वार्तामा युक्रेनी पक्षले रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीबीच प्रत्यक्ष शिखर वार्ताको प्रस्ताव पनि राखेको छ। यद्यपि, क्रेमलिनले हाल पुटिन प्रत्यक्ष वार्ताका लागि इच्छुक नभएको संकेत दिएको छ।
रुसी पक्षले भने वार्ताको ढोका पूर्णरूपमा बन्द नभएको र "अनुकूल वातावरण भएमा राष्ट्रपति तहको छलफल सम्भव हुन सक्ने" बताउँदै आएको छ।
■ तीन बुँदामा केन्द्रित छलफल
टर्कीको सरकारी समाचार संस्था अनाडोलु एजेन्सीका अनुसार, वार्ता तीन विषयमा केन्द्रित थियो:
युद्धविराम
युद्धबन्दीको आदानप्रदान
भविष्यमा हुने राष्ट्रपतीय शिखर सम्मेलनको तयारी
वार्ताको अध्यक्षता गरेका टर्कीका विदेशमन्त्री हाकान फिदानले भने, "यस बैठकले विश्वास निर्माण गर्यो र भविष्यका वार्ताहरूको जग बसाल्यो।"
■ पृष्ठभूमि : मार्च २०२२ पछि पहिलो प्रत्यक्ष संवाद
रुस–युक्रेनबीच अन्तिम प्रत्यक्ष वार्ता मार्च २०२२ मा इस्तानबुलमै भएको थियो। त्यसयता संवादका केही अप्रत्यक्ष च्यानलहरू कायम रहे पनि उच्चस्तरीय प्रत्यक्ष वार्ता ठप्प थियो।
युद्धले युक्रेनको पूर्वी भागका धेरै शहरहरू ध्वस्त छन् भने रुसीपक्षले क्राइमिया र डोनबास क्षेत्रमा आफ्नो नियन्त्रण अझ मजबुत बनाइरहेको छ।
■ टर्कीको भूमिका : कूटनीतिक सेतु
नाटो सदस्य राष्ट्र भएर पनि टर्कीले युक्रेन र रुस दुवैसँग संवाद कायम राख्दै आएको छ। टर्की राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोआनले यसअघि पनि काला सागर अन्न सम्झौता जस्ता महत्वपूर्ण सहमति गराउन भूमिका खेलेका थिए। यस पटक पनि टर्कीले युद्ध रोक्न 'ब्रिज बिल्डर' को भूमिका निर्वाह गर्न खोजेको देखिन्छ।
निष्कर्ष
युद्धविराम, युद्धबन्दीको रिहाइ र राष्ट्रपतिहरूको सम्भावित प्रत्यक्ष वार्ताका छलफलले शान्तिको ढोका फेरि खुल्न सक्छ। यद्यपि, क्रेमलिनको मौनता र पुटिनको संलग्नताप्रति अन्योलले अहिलेका लागि यो प्रयासलाई सीमित प्रभाव मात्र पार्ने देखिन्छ।
तर, यसपटकको इस्तानबुल संवादले मृत संवाद प्रक्रियामा जीवनको संकेत दिएको छ - र यहीबाट सायद युद्ध अन्त्यको प्रारम्भ हुन सक्छ।
प्रतिकृया दिनुहोस