जिंक एक प्रकारको खनिज हो, जुन हाम्रो शरीरको लागि धेरै उपयोगी छ । यसले हाम्रो शरीरको धेरै कार्यहरूमा प्रभावकारी भूमिका खेल्छ । तर, हाम्रो शरीरलाई यसको आवश्यकता धेरै कम मात्रामा हुन्छ । तर, यदि हाम्रो शरीरमा जिंकको कमी भयो भने धेरै प्रकारका शारीरिक समस्याहरू हुन सक्छन् । जिंकले प्रतिरक्षा प्रणालीको कार्यलाई सुचारु रूपमा सञ्चालन गर्न, कोषको वृद्धि गर्न र चोटपटक निको गराउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । यो पाचन र स्नायु कार्यको लागि महत्वपूर्ण हुन्छ ।

जिंकको कमीका लक्षणहरू
कपाल झर्नु : शरीरमा जिंकको कमी भएमा कपाल झर्ने र पातलो हुने समस्या सुरु हुन्छ । विज्ञहरूका अनुसार, कपालको वृद्धि र फोलिकल्सको स्वास्थ्य कायम राख्न जिंक आवश्यक हुन्छ । कपाललाई स्वस्थ राख्न र राम्रोसँग बढ्न जिंकले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । पर्याप्त मात्रामा जिंक सेवन गर्नाले कपाल झर्ने समस्या पनि हट्छ ।

छालाको समस्या : जिंकको कमीले पनि छाला सम्बन्धी समस्याहरू देखा पर्छन् । जिंकको कमीले छालामा जलन, छाला जलन वा दागहरू निम्त्याउन सक्छ । शरीरमा जिंकको कमी हुँदा कोलाजेन उत्पादनको स्तर पनि प्रभावित हुन थाल्छ । यदि पर्याप्त कोलाजेन उत्पादन भएन भने छाला कमजोर बन्दै जान्छ । यति मात्र होइन जिंकको कमीले गर्दा छालामा लागेको चोटपटक पनि चाँडै निको हुँदैन ।

भोक नलाग्नु : शरीरमा जिंकको कमी हुँदा भोक नलाग्ने पनि हुनसक्छ । वास्तवमा जब शरीरमा जिंकको कमी हुन्छ, यसले हाम्रो स्वाद र गन्धको भावनालाई असर गर्छ । जब कुनै पनि खाद्य पदार्थको गन्ध आउँछ, तब भोक स्वतः बढ्छ । साथै, जब गन्ध वा स्वाद महसुस हुँदैन, तब भोक बिस्तारै कम हुन थाल्छ ।

संक्रमणको जोखिम : जिंकको कमीले व्यक्तिलाई संक्रमणको जोखिम बढाउँछ । जिंकको कमीले हाम्रो प्रतिरक्षा प्रणाली प्रभावित हुन्छ । यस्तो अवस्थामा शरीरले धेरै प्रकारका संक्रमणहरूसँग लड्न सक्दैन । रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर भएका व्यक्तिहरु बारम्बार बिरामी पर्ने र यसले स्वास्थ्यमा पनि नकारात्मक असर पार्छ ।

थकान र कमजोरी : सामान्यतया जब पोषक तत्वको कमी हुन्छ, सामान्य लक्षणहरूमा कमजोरी र थकान महसुस हुन्छ । त्यस्तै, जिंकको कमीले पनि उस्तै लक्षणहरू देखिन्छन् । वास्तवमा, जब शरीरमा जिंकको कमी हुन्छ, मेटाबोलिक दर प्रभावित हुन्छ । 

जिंकको कमी कसरी हटाउने
–खानामा परिवर्तन गर्ने र जिंकयुक्त खानेकुराहरु बढी सेवन गर्नुपर्छ । समुद्री खाना, माछा इत्यादि समावेश गर्नुपर्दछ । 

–विज्ञहरूको सल्लाहमा जिंक सप्लिमेन्ट लिन सकिन्छ । यो जिंकको कमीलाई हटाउनको लागि पनि राम्रो स्रोत हो ।

–जिंकको स्तर नियमित रूपमा निगरानी गर्नुपर्दछ । यसले जिंकको स्तर कायम राख्न मद्दत गर्नेछ ।

–यदि कुनै स्वास्थ्य अवस्थाको कारणले जिंकको कमी भइरहेको छ भने उचित उपचार गर्नु राम्रो हुन्छ ।

–फाइटेटको मात्रा बढी भएको चीजहरू खानु हुँदैन । यी चीजहरूले जिंकको प्रयोग बढाएर जिंकको कमी गराउँदछ । (साँघु साप्ताहिक, २०८२ वैशाख २२)